Guvatr inatçı şişmanlığa neden oluyor…

Formda bir bedene sahip olabilmek için uyguladığınız diyet listelerine ve spor salonlarında geçen onca zamana rağmen hala kilonuz sizi bırakmıyor mu? Kilo problemlerinin tedavisine yaklaşımda metabolizmamız ile en yakın ilişki içinde bulunan tiroid bezi hastalıkları maalesef göz ardı edilmekte.

Kilo problemleri, beslenme alışkanlıklarındaki bozukluklara bağlı basit şişmanlık veya hastalıklara bağlı obezite şeklinde görülebilmekte. Basit şişmanlık, vücudumuza tükettiğimizden fazla kalori aldığımız durumlarda ortaya  çıkmakta. Burada temelde iki neden görülmekte; ya yüksek kalori alımına bağlı beslenme bozukluğu (yanlış gıdalarla beslenmek, yemek yeme alışkanlıklarındaki yanlışlık, gereğinden fazla miktarda tüketim, öğün sayısının az olması), ya da harcanan kalorinin azlığı (günlük fiziksel aktivite, spor). Ayrıca stres sırasında vücudumuzda salınan hormonlara bağlı olarak çabuk acıkma ve ihtiyaçtan fazla kalori alınmasından ötürü farkına bile varılmadan alınan kilolar da sık karşılaşılan kilo fazlalığı nedenlerinden birini teşkil etmekte.

Patolojik obezite, bazı tıbbi durumlarda kişi gerçekten doğru beslense de kilo alabilmekte. Bu kişilerde şişmanlığa neden olan tıbbi durum tedavi edilmedikçe, diyet İle kalıcı zayıflama sağlamak mümkün olmamakta. Bu tıbbi durumların başında ise guvatr hastalığının yaşandığı salgı bezi olan tiroid bezi hastalıkları gelmekte.

TİROİD BEZİ VÜCUDUMUZDA HANGİ İŞLEVLERE SAHİP?

Tiroid bezi, boynun ön kısmında bulunan hormon üreten bir organımızdır. Tiroid bezi hormonları, bağlı T3-T4 ve serbest FT3-T4′tür. Tiroid hormonları salınımını beynimizde bulunan hipofiz bezinden salgılanan başka bir hormon (TSH) kontrol etmekte. Tiroid hormonları, metabolizmamızın gerçekleşmesini sağlayan ana hormonumuzdur.

TİROİD HORMONLARI İLE METABOLİZMA GERÇEKLEŞİYOR…

Metabolizma ise en basit anlamda vücutta birim zamanda kullanılan oksijen tüketimini ifade etmekte. Tiroid bezi, salgıladığı hormonlar sayesinde metabolizmanın gerçekleştirilmesinin yanı sıra beden ısısı, enerji ve aktivite düzenlenmesinde de son derece önemli role sahip. Tiroid bezinin yetersiz hormon salgıladığı durumlarda (tiroid hormon yetmezliği = hipotiroidizm) metabolizma yavaşlamakta ve inatçı şişmanlık ortaya çıkmakta. Tiroid hormonu yetmezliği, aşikar veya gizli şekilde görülebilmekte. Fazla kilolu kişilerde saptanan tiroid yetmezliğinin çoğu, gizli tiroid yetmezliği şeklinde tesadüfen ortaya çıkarılmakta. Tiroid hormon yetersizliği sonucunda şişmanlığın yanında vücutta başka problemler de sıklıkla görülmekte. Örneğin, bu kişilerde kolesterol düzeyinde yükselme ve bununla beraber kalp damar hastalıkları birlikte görülebilmekte.

EN SIK GÖRÜLEN TİROİD BEZİ HASTALIĞI HAŞİMATO…

Haşimato,en sık görülen tiroid bezi yetmezliği şekli… Vücudumuzda bulunan hücreler, bazı iç ve dış etkilerle kimlik değiştirir. Değişen bu hücreler, savunma hücrelerimizin hedefi haline gelerek bazı hastalıkların oluşmasına neden olurlar. Savunma hücrelerinin hedefi tiroid bezi hücreleri olursa, buna haşimato hastalığı veya otoimmun tiroidit denilmekte. Kadınları yüzde 13, erkekleri ise yüzde 3 oranında etkileyen bu hastalıkta yapılan tahlillerde kan T3, T4, FT3, FT4, TSH hormon değerleri çoğunlukla normal gözükmekte; ancak tiroid bezine karşı kanda dolaşan antikorların TPOAb ve TgAb miktarlarında artış görülmekte. Dolayısıyla kilo problemi olan kişilerde sadece tiroid hormon seviyelerine değil, tiroid antikor seviyeleri de mutlaka incelenmeli.

TİROİD BEZİ YETMEZLİĞİNDE DİĞER NEDENLER…

– Gebelik sonrası gelişen sessiz tiroidit
– Viral enfeksiyon sonrası gelişen tiroidit
– Tiroid bezinin bir kısmının veya tamamının cerrahi olarak çıkarılması
– Doğuştan hipotiroidizm
– Hipertiroidizm (tiroid bezinin çok çalışması) tedavisinde yüksek doz ilaç kullanımı veya radyoaktif iyot tedavisi sonucu
– Bazı psikiyatrik ilaçların kullanımı
– Yaşlanan tiroid bezinin az hormon üretmesi
– Yetersiz miktarda TSH (tiroid bezini uyarıcı hormon) salgılanması

TİROİD BEZİ YETMEZLİĞİNİN BELİRTİLERİ…

– Hareketlerde yavaşlama, halsizlik
– Kabızlık
– Kilo alımı
– Diyete rağmen kilo verememe
– Deride kuruma, pullanma ve incelme
– Saçlarda kuruma, sertleşme, matlaşma
– Kadınlarda adet düzenliği
– Genel isteksizlik, depresyona eğilim
– Bel, omuz, sırt ağrısı

ÖNCELİKLE TİROİD BEZİ YETMEZLİĞİ TEDAVİ EDİLMELİ…

– Zayıflamak isteyen kişilerin tiroid muayenesi ve hormonları mutlaka değerlendirilmeli.

– Muayene ve yapılan tetkiklerde hafif düzeyde de olsa tiroid işlev bozukluğu saptanan kişiler, öncelikle tiroid hastalığı yönünden tedavi edilmeli.

– Tiroid yetersizliği teşhisinin doğrulanmasını takiben eksik olan tiroid hormonunu vererek, çok hızlı bir iyileşme sağlamak mümkün olabilmekte. Tedavide en önemli nokta, yeterli hormonun verilmesi ve ilaç doz ayarının yapılması… Her kişide fasılalı olarak yapılacak hormonsal ölçüm ve takiplerle uygulanacak doz tespit edilmekte.

– Unutulmaması gereken bir nokta ise, bu hastaların ömür boyu ilaç kullanmak durumunda olduklarıdır. Tiroid hormon yetmezliği tedavisinde kan hormon düzeyi normale geldikten sonra kişi zayıflama programına alınmalı. Aksi taktirde bu kişilere kilo verdirilse bile tekrar ve hızla eski kilolarına geri dönmeleri kaçınılmaz.

TİROİD HORMONLARI ZAYIFLAMAK AMACIYLA KULLANILMALI…

Son zamanlarda sıkça karşılaştığımız üzücü bir durum; hiçbir tiroid hastalığı olmayan, kapsamlı bir tiroid değerlendirmesi ve muayenesi yapılmadan tiroid hormon ilaçları ile kilo verdirilmeye çalışılması, pek çok yan etkiyi de beraberinde getirmekte. Çarpıntı, kalp krizi, beyin kanaması, kemik erimesi, kalp ritm bozukluğu, kaşıntı, saç dökülmesi, kemik erimesi, hipertansiyon ve kalp büyümesi, bu yan etkilerden bir kısmı… Ve bu kişilerde hormon kullanımı sona erdikten sonra eski kilolarına hızlı bir dönüşte sıklıkla görülmekte.

 

Dr. Hande Çetindağ
[email protected]