Kadıköy’ün pembe binası; Haydarpaşa Darüleytam

Yazar: Pınar Baltacı

Üsküdar ve Kadıköy’ü birbirine bağlayan Tıbbiye Caddesi, birbirinden eşsiz yapılarıyla tarihe tanıklık etmiş bir cadde… Marmara Üniversitesi’nin muhteşem Haydarpaşa Kampüsü, GATA ve Haydarpaşa Numune Hastanesi, geçtiğimiz sayılarda sayfalarımızda yer verdiğimiz İngiliz Mezarlığı, bunlar arasında en çok dikkat çekenlerden. Halk arasında “Pembe Bina” olarak da bilinen Haydarpaşa Darüleytam binası ise, bugünlerde Sağlık Bakanlığı Kadıköy Toplum Sağlığı Merkezi’ne bağlı Sigara Bırakma Polikliniği olarak kullanılıyor. Oldukça eski durumda olan binanın önümüzdeki aylarda aslına uygun şekilde restore edilmesi bekleniyor.

DARÜLEYTAM: YETİMLER YURDU

Mimar ve araştırmacı yazar Arif Atılgan, hakkında pek fazla bilgi bulunmayan pembe binayı kaleme aldı. Binanın tarihçesinden bahseden Atılgan’ın yazısında öne çıkan detaylar şu şekilde: “Kadıköy’ün gizemli binası, pembe bina… Geçmişiyle ilgili sağlıklı bilgi yok. Bu sebepten araştırdım. Haydarpaşa’da, Tıbbiye Caddesi’ne girerken sağdaki binadan bahsediyorum. Tarihte çok sayıda fonksiyonlara hizmet vermiş. En önemli ve bilineni Darüleytam olmasıdır. Darüleytam’ın kelime anlamı Yetimler Yurdu (Evi) oluyor. 1912-13 yıllarında yaşanan Balkan Savaşları sonunda çok fazla çocuk yetim kalmış. Onları savaş yaşanmayan İstanbul’da barındırmak düşünülmüş. 1914 yılında 1. Dünya Savaşı başlangıcında Darüleytamlar kurulmuş. Mekân olarak savaş sırasında ülkeyi terk eden İngiliz, Fransız ve İtalyanların boşalttığı okul binaları kullanılmış. 1918 yılında savaş bitip, okulların sahipleri geriye dönünce çocuklar boş saraylara aktarılmış. Daha sonra Şehir Yatı Mektepleri kurulmuş. 1927 yılında yetenekli çocuklar Darüşşafaka’ya nakledilmiş ve uygulama sona erdirilmiş.”

Haydarpaşa Darüleytam
ŞİMDİLERDE SİGARA BIRAKMA POLİKLİNİĞİ…

“Haydarpaşa Darüleytam, nam-ı diğer Pembe Bina’yı Kadıköy’ün hafızasına işleyelim istedim” diyen Arif Atılgan, binanın bugününe dair ise şu bilgileri aktarıyor: “Tarihleri saptanan hizmetler olarak; 1950’li yıllarda İntaniye Hastanesi, Numune Hastanesi Polikliniği, 1960’lı yıllarda Sağlık Koleji, Sağlık Ocağı, 1969-1975 yılları arasında Kadıköy Ticaret Lisesi, 1990’lı yıllarda öndeki küçük bina Sıtma Eradikasyon (yok etme) Merkezi olmuş. 2000’li yıllarda Kadıköy Merkez Sağlık Ocağı ve Haydarpaşa Diş Polikliniği olarak kullanılmış. Tarihleri tam saptanamayan hizmetler olarak, Kadıköy Hükümet Tabipliği ve Kuduz Aşısı Merkezi olarak da kullanıldığı bilinmekte. Haydarpaşa Darüleytam, 2019 yılında yani günümüzde Sağlık Bakanlığı Kadıköy Toplum Sağlığı Merkezi’ne bağlı Sigara Bırakma Polikliniği olarak kullanılmakta.”

k iletişim yayınları

Beğenebileceğiniz Diğer Haberler

Bir yorum bırakın