Bugün günlerden ne? Pazar, perşembe, hiç fark etmiyor belli bir kesim için… Ve 2,5 ay… 1 Haziran 2020 Pazartesi günü kafeler, parklar, lokantalar, piknik alanları, deniz kenarları, plajlar, iş yerleri açılıyor. Seyahat kısıtlaması kalkıyor. Peki, 65 yaş üstü? Kafese kapatılmış kuş gibi özgürlüğe hasret… Haftada bir gün belirli saatler, hapishanede havalandırma saati…
Deneyimli, donanımlı, alt yaş gruplarının tecrübelerinden yararlanmaları gereken, sorumluluk sahibi bireyler… Onlar koruyucu kollayıcı iken, korunmaya muhtaç algısı… Hem de aynı yaş grubunda olup çalışanlar özgür, yöneticiler zaten serbest… Bu Covid-19, meslek ve saat dilimi seçiyor sanırım…
Bugün, yani 31 Mayıs 2020 günü haber için etrafta dolaşırken bunları yazmak geldi içimden. Ve de aniden “Tamam!” deyip; özgürlük, eşitlik, adalet üzerine sözler dökülüverdi satırlara. Bir de şiir ekledim en alta, biraz olsun rahatladım…
MONTAIGNE: “Özgürlüğe öyle düşkünüm ki, koca Hindistan’ın bir köşesini bana yasak etseler, dünyanın tadı kaçar neredeyse. Hiçbir yerde saklı, eli kolu bağlı yaşamak da istemem; orada pineklemektense alır başımı havası, toprağı bana açık bir yere giderim. İster sözle olsun ister davranışla, zorbalığın her çeşidinden nefret ederim. Düşüncemizi duyular yoluyla anlatan gösterişlere her zaman karşı koymuşumdur. Üstün sayılan insanlara baktıkça anladım ki çoğu herkes gibi insandır. Kralların şaştığım tarafı, hayranlarının bu kadar bol olmasıdır. Her şeyimizi emirlerine verelim ama düşüncelerimiz bize kalsın.”
LORD RUSSEL: “Bence en önemli özgürlük; bir şey yapmak isteyen, yapacağı şey belki de gerçekten değerli çıkacak olan insan özgürlüğüdür.”
YUNUS EMRE: “Gelin tanış olalım, işi kolay kılalım. Sevelim sevilelim, dünya kimseye kalmaz.”
RIZA CAN (Öğretmen): “Öğretmenin özgürlüğü, toplumsal dirlik ve esenliğimizin ön koşuludur.” (1986)
MİNE DURAN (Modalı Yazar): “Biz sorumluluk sahibi, kendini yetiştirmiş, hala yazan, çizen, imza günlerine katılan, sosyal hayatın içinde ve her türlü sivil toplum hareketlerinde, ülkemizin yararına projeler içindeyiz. Sorumluluğuuzu sabırla yerine getirdik. Eşitlik, özgürlük istiyoruz. Artık, ‘Mine nasıl yaşayacağına sen karar vereceksin’ düşüncesi içindeyim. Bir tutsak gibi belirli saatlerde değil, tam özgürlük!”
MEHRİZAT (Yazar/Şair/Öğretim Görevlisi): “Bir sabah uyandım ki gökyüzü ayaklarımın altında duygusu…”
Tam “Bu kadar yeter” derken, bir şeyler belleğimden kulaklarıma akıyor adeta. Kulaklarım çınlıyor, özgürlük şarkıları gibi geliyor bana sesler…
ALBERT CAMUS: “Özgürlük, tarihin kaybolmayan tek değeridir.”
MANUEL FOY: “Hürriyet, milletlerin ebedi gençliğidir.”
VOLTAIRE: “Özgürlük, adaletten başka bir şey değildir.”
DENIS DIDEROT: “Her ayrıcalık, özgürlüğe bir saldırıdır.”
DOSTOYEVSKI: “Özgürlük ekmekten tatlı, güneşten güzeldir.”
VICTOR HUGO: “İyi olmak kolaydır, zor olan eşit olmaktır.”
SOCRATES: “Hayatımın en mühim prensibi, kimseye hiçbir şekilde adaletsiz davranmamaktır.”
FARABİ: “Sevginin kurduğu devleti, adalet devam ettirir.”
BACON: “Adaletsizlik hükme acılık, geciktirme ve tatsızlık verir.”
Sonra… İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1: “Tüm insanlar onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl, vicdan ve birbirlerine karşı kardeşlik anlayışı içinde hareket etmelidirler.” Ardından bir de kısa şiirimi ekliyorum:
ÖZGÜRLÜK
Hey çocuklar
Bakın bir kuş var orada
Binin kanatlarına
Uçun! Uçun! Uçun!
Kim bilir
Mutlu olursunuz belki de
Bir martının yol arkadaşlığında
(Nusret Karaca)
Yazım şimdi demlensin. Umarım bir şeyler anlatabilmişimdir; dün, bugün ve yarınlar için özgürlük, eşitlik ve adalet üzerine. Sesim ulaşmıştır… Sanki şimdiden duyar gibi oluyorum! O zaman bu yazının üzerine akşam bir demli çay gider. Özgürlüğün ve eşitliğin şerefine…
Bu arada, her yaş grubu için özgür bir ortamda önlemleri aksatmamak, toplum sağlığı için kontrollü yaşam süresince sorumluluk bilinciyle, önlemlerimizi alarak hareket etmemiz gerektiğini de önemle vurgulamak gerekir. Özgürlük, eşitlik, adalet, sorumluluk kavramları birbirine karıştırılmamalı…
