Biz yaşlandıkça, vücut kaslarımızı geliştirdiğimiz gibi zihnimizi de geliştirmemiz gerekir. 5 ana zihinsel fonksiyon ve onları nasıl geliştireceğiniz hakkında bilgi sahibi olmakta büyük yarar var.
Birçok kişi egzersizi vücut geliştirmek için yapar. Ancak, “ya kullan, ya kaybet” deyimi sadece vücut kasları için söylenmemiştir. Beynimizdeki sinirsel kanallar ve bağlantılar için de geçerlidir. Gündelik olarak 5 zihinsel fonksiyonunuzu güçlendiren çeşitli egzersizler bulunmaktadır. Ayrıca, günlük yaptığınız aktivitelerle beyninizi çalıştırabilirsiniz.
BEYNİMİZDE 5 ÇEŞİT ZİHİNSEL FONKSİYON VARDIR…
Hafıza, dikkat, dil, görsel ve 3. boyutla ilgili beceriler, yönetimsel fonksiyonlar… Yaşımız ne olursa olsun, beynimizin bu 5 fonksiyonunu çalıştırarak, zihinsel keskinliğimizi koruyabiliriz. Bunu başarabilmek için 5 adet beyin egzersizi öneriyoruz:
1 ► Hafıza…
Hafıza okuma, muhakeme ve zihinsel hesaplama gibi tüm zihinsel aktivitelerde çok önemli rol oynar. Beyinde çeşitli hafıza çeşitleri bulunmaktadır. Zihinsel fonksiyonlar yitirilmeye başlandığında, hafıza kaybı en önce fark edilir. Hafızayı iyi düzeyde tutmak için, yapılabilecek egzersizler vardır. Bu egzersizler sandığınızdan kolaydır. Müzik dinlemek sadece eğlenceli değildir; bilmediğiniz bir şarkıyı seçip sözlerini ezberlemek, beyindeki uyarıcınız asetilkloin düzeyini artırır. Bu kimyasal beyindeki hafıza becerilerini geliştirmektedir. Karanlıkta duş almayı veya elbise giymeyi deneyin. Veya dişlerinizi diğer elinizle fırçalayın. Bu tip egzersizler beyindeki farklı sinirsel bağlantılar arasında yeni bağlantılar kurmaya yardım eder.
2 ► Dikkat…
Dikkat hemen hemen tüm gündelik aktiviteler için gereklidir. Dikkatinizin iyi olması, gürültü ve dikkati dağıtan diğer şeylere rağmen birçok aktiviteye aynı anda konsantre olabilmenizi sağlar. Rutin olarak yaptığımız şeyleri değiştirerek dikkatimizi geliştirebiliriz. İşteki rutininizi değiştirin veya masanızı yeniden düzenleyin. Bunlar beyninizi alıştığı şeylerden uyandırarak dikkatin toplanmasını sağlayacaktır. Yaşlandıkça dikkatimiz azalarak birden çok aktiviteyi aynı anda yapma becerimiz etkisini yitirmeye başlar. Yürürken kasete okunmuş bir kitabı dinlemek veya kafanızda aritmetik hesap yapmak, beyninizin aynı anda birden fazla aktiviteye konsantre olmasına yardım edecektir.
3 ► Dil…
Dil aktiviteleri sizin tanıma, hatırlama ve anlama kabiliyetinizi geliştirir. Akıcı konuşma, gramer becerileri ve kelime hazineniz de gelişir. Düzenli egzersizlerle kelime hazneniz artar ve bildiğiniz kelimeleri daha rahat hatırlarsınız. Eğer çoğunlukla gazetenin spor bölümünün tamamını okuyorsanız, birkaç adet diğer makale de okuyun. Yeni kelimeler, tanıma, hatırlama ve anlama kabiliyetinizi artıracaktır. Kelimeleri anlamları içinde anlayabilmek için zaman ayırın. Bu şekilde dil becerilerinizi artırabileceksiniz.
4 ► Görsel ve 3. boyut fonksiyonları…
Biz renkli ve üç boyutlu bir dünyada yaşıyoruz. Görsel bilgilerin analiz edilmesi gerekiyor. Bu zihinsel fonksiyonun çalışması için, bir odada yürürken 5 adet nesneyi yerlerinden almayı deneyin. Odadan çıktığınız zaman bu 5 nesneyi nereden aldığınızı hatırlamaya çalışın. Çok mu kolay? İki saat bekleyin ve tekrar hatırlamaya çalışın. Bir arkadaşınızı beklerken bunu yapmayı deneyin. İleri doğru bakın ve önünüzdeki ve yanlarınızdaki şeyleri not edin. Her şeyi ve yerlerini hatırlamaya çalışın. Bu egzersiz hafızanızı zorlayacak ve beyninizin çevreye odaklanma konusunda eğitilmesini sağlayacaktır.
5 ► Yönetimsel fonksiyonlar…
Mantığınızı ve muhakeme yeteneğinizi her gün karar vermek, hipotez oluşturmak ve hareketlerimizin sonuçlarını hesap etmek için kullanırız. İstenen sonuca ulaşmak için bir strateji oluşturmak ve doğru hamleleri hesap etmek her gün yaptığımız şeylerdir. Mesela sosyal aktiviteler video oyunu oynarken veya bir saksının toprağını değiştirirken veya en basiti bir giysinizi giyerken. Bir arkadaşınızı ziyaret etmek, zihinsel performansınızı artırır. Video oyunlarında istenen sonuca ulaşmak için strateji kurmak ve problem çözme becerisi gerektirir.
Uzm. Dr. Sinan İBİŞ
