“Herkes İçin Adalet” sloganıyla düzenlenen 13. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali kapsamında, bu yıl konusu “ifade özgürlüğü” olan 31 ülkeden 47 yapım; Atlas 1948 Sineması, Beyoğlu Sineması ve Kadıköy Sineması’nda 17-23 Kasım tarihleri arasında gösterilecek. 13. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali Başkanı Prof. Dr. Adem Sözüer ve Festival Direktörü Prof. Dr. Bengi Semerci ile konuştuk.
“Suç ve Ceza Film Festivali” fikri nasıl ortaya çıktı?
Adem Sözüer: Ülkemizde Avrupa Birliği üyeliği için özellikle 2003 sonrası, ceza hukuku alanında kişi hak ve özgürlüklerini güvenceye alan ileri reformlar yapıldı, ancak o süreçte özel yetkili mahkemeler olarak adlandırılan mahkemelerin uygulamalarında, reform kanunlarının göz ardı edildiğine tanık olduk. Kamuoyunda bu uygulamalar, “kumpas davaları” şeklinde isimlendirildi. Özgürlükçü kanunlar göz ardı edilerek yapılan bu uygulamalar da göstermişti ki sadece iyi kanunlar, reformlar yapmak yeterli olmuyor, toplumun da bu reformlara sahip çıkması gerekiyor. Bu nedenle toplumun her kesimine ulaşmak, hukuk ve adalet bilincini güçlendirmek gerekliliğini nasıl sağlarız diye düşündük. Bu noktada sinema sanatının adalete bakışı ile hukukun bakışını ortak bir platformda buluşturan bir film festivalini yapmaya karar verdik. Nitekim, her yıl adalet konulu filmlerin gösterildiği bir film programının yanı sıra hukuk konularını içeren bir akademik program oluşturmaktayız. Bu yıl akademik programımızın konusu “ifade özgürlüğü”. Festivalimiz, sanatın ve bilimin çarpıcı dilini kullanarak, insan hak ve özgürlükleri bağlamında adalet konusunda toplumsal etki yaratmayı amaçlayan, sosyo-kültürel yaşamın zenginleşmesine çalışan tematik bir festivaldir.
“Herkes İçin Adalet” sloganıyla düzenlenen 13. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali’nin bu seneki konusu “ifade özgürlüğü”. Konuyu seçerken kriteriniz ne oldu? Ülkemiz bağlamında değerlendirecek olursak, herkes düşüncesini rahatça ifade edebiliyor mu?
Adem Sözüer: İnsanın duygu ve düşüncelerini, yani kişiliğini dışavurumu, varoluşun temel bir parçası. Bir rejimin demokrasi olarak nitelendirilebilmesi için de temel koşul, ifade özgürlüğünün varlığıdır. Haber verme hakkı, eleştiri hakkı, bilim ve sanat özgürlüğü gibi pek çok hak ve özgürlüğün kaynağı olan ifade özgürlüğünün, kapsamı itibariyle de bireysel, sosyal, siyasi ve ekonomik alanların tümünde önemli bir rolü var. Ülkemizde geçmişten günümüze yazdıkları, çizdikleri ve söyledikleri nedeniyle cezalandırılan gazeteci, yazar, şair, sanatçı ve siyasetçilerin sayısına baktığımızda da konunun önemi net anlaşılır. AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararlarını uygulamayan, yargı bağımsızlığının sağlanmadığı bir ülkede; anayasadaki ifade özgürlüğü, basın özgürlüğü gibi özgürlüklere ilişkin güvenceler etkili olmaz. Gazetecilere yönelik keyfi gözaltı ve tutuklamalar, haberlere erişim engelleri, RTÜK’ün TV’leri karartmaları gibi baskıcı uygulamalar, medyanın birkaç istisna hariç yürütmenin kontrolünde olması gibi örnekler de açıkça gösteriyor ki, ifade özgürlüğüne ilişkin anayasal güvenceler etkili şekilde hayata geçmiyor.
Bazı yapımlar ilk kez Türkiye’de gösterilecek. Bu yapımların içeriğinden bahsedebilir misiniz?
Bengi Semerci: 18 film Türkiye’de ilk kez gösterilecek. Bir film dünya prömiyerini yapacak ve diğer filmlerin hepsi İstanbul’da ilk kez gösterilecek. Uzun metraj filmler, kısa filmler, belgeseller ve üniversitede akademik program dahilinde 31 ülkeden 47 yapım gösterilecek.
Bunlar seçilirken hangi kriterleri dikkate aldınız?
Bengi Semerci: Filmler seçilirken en önemli ölçüt, temaya uygunluktur. Gerçek adalet filmleri seçilir. Polisiye, korku ya da adalet kavramını yanlış aktaran ve bir nevi adaletsizliği onaylayan filmler seçilmiyor. Tema dışındaki filmler, danışma kurulu ve ön jüriler tarafından teknik açıdan ve sanatsal açıdan değerlendirilerek seçilir. Yönetmeliğimize uyması da başka bir ölçüt.
Festivalin destekleyicileri kimler?
Bengi Semerci: Kumbaramızda biriktirdiğimiz adalet dostlarımız.
Yapımlar Atlas 1948, Beyoğlu ve Kadıköy Sineması’nda gösterilecek. Kadıköy, kültür ve sanat alanında size göre nasıl?
Bengi Semerci: Kadıköy, gittikçe artan oranda eğlencenin yanı sıra kültür ve sanatın da merkezi olmaya doğru evriliyor. Bunda da gençlerin önemi büyük.
Öğrenciler için biletleri 20 TL yaptınız. Öğrenciler için başka neler yapılacak?
Bengi Semerci: Her yıl öğrencilerin festivale katılımı, filmlere ulaşımları için bilet ücretlerini onlara uygun tutmak, onlara ulaşmak için gerekli girişimlerde bulunmak başlıca hedefimiz. Ayrıca öğrencilerden oluşan bir öğrenci jürimiz var. Tüm gönüllülerimiz öğrenciler. Üniversitenin öğrenci kulüpleri, festivali sahiplenerek filmleri izliyor ve film analizleri yapıyorlar.
Kişilere ödüller verdiniz. Bu ödülleri neye göre seçtiniz?
Bengi Semerci: Ödül verilecek kişiler, kendi alanlarında özgün ve değerli katkılarda bulunmuş akademisyen ve sanatçılardan seçiliyor. Ölçütümüz, alanında yaptıklarının yanı sıra adalete yaptıkları katkıdır. Bu yıl Akademik Onur Ödülü’nü Prof. Dr. İoanna Kuçuradi’ye, Sinema Onur Ödülü’nü Ayşenil Şamlıoğlu’na, sinema sanatının tanıtılması ve gelişmesi için yaptığı katlılar nedeniyle Alin Taşcıyan’a ve görüntü yönetmeni olarak birçok filmin ortaya çıkmasında emeği olan Hüseyin Özşahin’e “Sinemaya Katkı Ödülleri”ni verdik.
Dijital platformlar, ülkedeki sinema sektörünü sizce bitiriyor mu?
Bengi Semerci: Sanmıyorum, dijital platformlar sinemayı bitirmiyor. Çünkü sinemaseverler için perdede film izlemek vazgeçilecek bir haz değil. Ayrıca dijital platformlar, daha çok üretim yapılması açısından da sinema sektörüne katkı sağlıyor.
