Önceki yazılarımdan, ek bir-iki cümle ile… Peki, değişen?
Güne anlam kazandırmak… Çok zamandır bu kadar mutlu olmamıştım! Dışarda daha önceden tatmadığım, tadamadığım duygu yoğunlukları…
Daha sabahtan başladı her şey… Televizyonlarda özel programlar, gazetelerde övgü dolu makaleler… Sokaklarda eğlenen, halay çeken eğitimciler, onları alkışlayarak, gülerek izleyen güvenlik görevlileri… Evimize gönderilen çiçekler, devlet büyüklerinin öğretmenleriyle ilgili anıları, minnet ve şükran ifadeleri… Başarılı olmanın ölçütünü çalışan, proje üreten, sanatsal ve bilimsel etkinliklerin içinde deneyimli insan olarak belirleyen Milli Eğitim yöneticilerinin özel teşekkürleri, atamalarda bunlara gösterilen özen, eğitimcilerimizin yurt içi ve yurt dışı mesajları, öğrencilerimizin telefon, mesaj ya da msn’leri… Bugünkü konumlarında eğitimcilerin paylarını her zaman ifade eden büyük iş adamlarımız… Ne güzel değil mi?
Güzel bir düş, ütopya… Ulaşılmaz mı gerçekten? Elbette değil… Fakat nasıl? Gerçekte günün manşetleri öğretmenlerin hep ekonomik durumu, fakirliği üzerine… Utanıyorum! Her şey para olduğu için elbette. Son yıllarda yapılan bazı araştırmalara göre bir örnek… (Yakın tarihte yapılmış veya yapılacak olan araştırmalarda üç aşağı beş yukarı küçük değişiklikler olabilir.) Tablo şu:
Geçtiğimiz yıllardaki (arşivimden) bazı araştırma sonuçlarından birine göre, yılda en fazla çalışan öğretmen 1.832 saatle Türkiye’de (artmış olabilir). En az ücret alan da yıllık 15.780 dolar ile Türkiye’de! Bu rakamlar Güney Kore’de 15.780 dolar, Yunanistan’da ise 26.262 dolar (son kriz etkilemiş olabilir). OECD ortalamasına göre Türkiye’de öğretmen, diğer öğretmenlere göre en az 170 saat daha fazla çalışıyor.
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD)’ye göre, ülkeler arasındaki ürün ve hizmet fiyat farklılıklarını da dikkate alan satın alma gücü bazında hesaplanan veriler kapsamında, 2018 yılında Türkiye’de 15 yıllık tecrübeye sahip bir ilkokul öğretmeninin yıllık brüt maaşı 28 bin 545 dolar seviyesindeydi. Bu rakamla Türkiye, 33 ülke arasında 27. sırada yer aldı. Listede Litvanya, 21 bin 84 dolarla son sırada yer alırken, Lüksemburg ise 108 bin 624 dolarla ilk sırada yer aldı. Üstelik bu rakamlar, kadrolu öğretmen maaşları üzerinden hesaplanıyor. Türkiye’de giderek artan sayıda öğretmen, sözleşmeli statüde ve kadrolulara göre daha düşük maaşlarla çalışıyor. Ücretli öğretmenlerin gelir durumu ise ayrı bir sorun.
Son 5 yılda Türkiye’de öğretmen maaşı, dolar düzeyinde yüzde 30 azalmış durumda. Bu oran, ülke ve dünya genelindeki son gelişmeler ile daha da değişken. 2020 yılına göre de Türkiye, öğretmen maaşında 33 ülke arasında 27. sırada. Şimdi, 24 Kasım Öğretmenler Günü gelecek ve bizler yine şu cümleyi duyacağız (ya da benzeri) sıklıkla: “Öğretmenlerimizin sosyo-ekonomik durumunun iyileştirilmesi için gereken önlemler alınacaktır.” Gün bitecek, her şey aslına dönecek. O yüzden biz de bu ve buna benzer yazıları yazmaya devam edeceğiz. Eski yazılarla karşılaştıracağız, değişen bir şeyler var mı diye!
Yine “ceğiz”, “cağız”ları, “Öğretmenlerimizin durumlarını iyileştirme çabalarımız” gibi klasik söylemleri duyacağız belki de. Bizler ne mi yapacağız? Gülüp geçmeyeceğiz bile, hafif bir tebessüm, bir ironi… Sonra yine yalnızca işimize bakacağız.
Benim, eğitimci olan eşimin, akademisyen kızımın, idealist ve dik duruşlarıyla “para ötesi değerlerle” var olan tüm eğitimcilerin 5 Ekim Dünya Öğretmenler Günü kutlu olsun. 24 Kasım da şimdiden!
Her doğan gün ve gün bitince yarın bir umuttur insan yaşamında. Umut ise yaşama sevincimiz. Biz yine umutluyuz. Ve her gün öğretmenlerinin gözünün içine umutla bakan çocuklarımız ve gençlerimiz için varız bizler. İster sınıfta, ister sınıf dışında… Güzel, gurur verici ve anlamlı olan da bu değil mi!
* 1960 yılında Birleşmiş Milletler UNESCO ile ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) arasında imzalanan ve öğretmenlerin toplum içindeki yerlerine ilişkin sözleşmeye dayanan 5 Ekim Dünya Öğretmenler Günü, 1994 yılından beri 100’ün üzerinde ülkede kutlanmaktadır.
* 24 Kasım ise Mustafa Kemal Atatürk’ün Millet Mektepleri Başöğretmenliği ile taçlandırılması tarihidir. (1928)
- “Eğitimin insanı bozmaması yetmez, daha iyiden yana değiştirmesi gerekir.”
(Michel de Montaigne) - “Eğitim, kıvılcımla ateş yakmaktır. Boş bir kabı doldurmak değildir.” (Sokrates)
- “Temelinde sevgi olan hiç bir eğitim başarısızlığa uğramaz.” (Pestalozzi)
- “Eğitim işlerinde ne olursa olsun başarı kazanılmalıdır. Bir ulusun kurtuluşu ancak bu yolla olur.” (Mustafa Kemal ATATÜRK)
(*) Yayımlanmış yazılarımdan alınmıştır. Hemen her yıl bir-iki ek ile yineliyorum. Sizce değişen ne?..
Ve elbette şiir! Yine… Güzel şeyler için…
(*) 5 Ekim 2021 Salı günü Kadıköy Yoğurtçu Parkı’nda düzenlenen Dünya Emekçi Öğretmenler Günü etkinlik davetine il dışında olmam nedeniyle katılamadım. Etkinlikte “Güzel Şeyler” adli şiirimi paylaşan ve 7 Ekim 2021’de 2 nolu şubede plaketi bizzat kendileri takdim eden Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’na teşekkür ediyorum.
GÜZEL ŞEYLER
Hep sevgiyi yaz bana
Hep barışı
Zeytin dalları çiz defterime
Altına da
İmzan yerine
Beyaz bir kuş resmi yapsana
Sonra
Küçük bir çocuktan bahset
Yumuk yumuk ellerinden
İster öykü olsun
İsterse pamuk prenses
Masal da olsa
Cadıları çıkarıp
Güzel şeyler anlatsana
Gökyüzünü mavi çiz
Yıldızları bana yakın
Güneş yakmasın
Aydınlatsın
Ay kaybolmasın geceleri
Bir de
Gülen gözler göster bana
Bir çocuk bahçesi yap
İçinde savaşlar olmasın
Duvarlar, çitler, zincirler istemem
Ne olur
Güzel şeyler çiz
Güzel şeyler yaz bana
(Nusret Karaca)
