Bu haftaki Nostalji Kadıköy’ün konusu, yine içinde köşk geçen bir hikâye… Arkadaşımız Radyo Kadıköy’den Nurettin Ediz’in ulaştırdığı bu hikâye, dosta da düşmana da nasıl kucak açmış olduğumuzun bir belgesi aynı zamanda…
Elbette köşk olmadan nostalji olmaz. Özellikle Kadıköy’ün köşkleri sadece İstanbul’un değil, Avrupa’nın da gündeminde oldu. En ünlü mimarlar birbirleriyle yarışarak, gecelerini gündüzlerine katıp en güzel eserlerini yarattılar. Biz ise o muhteşem yapıları korumak yerine yanmalarına, yok olmalarına izin verdik. Onların yerlerine inşaatlar yapılmasını tercih ettik. Ne acıdır ki, o yıllarda içinde sadece 15-20 kişinin yaşadığı görkemli köşklerin bulunduğu alanlarda bugün 500-600 kişi yaşayabiliyor. Tabi geçmişin güzelliklerinin ya da acılarının farkında olmadan…
BOLŞEVİK İHTİLÂLİ SONRASI RUSYA’DAN KAÇANLAR…
1917’deki Bolşevik İhtilâli sonrası Rusya’dan kaçanlar İstanbul’un farklı bölgelerine yerleşmiş, özellikle 1920’lerde kendi kültürlerini yansıtan birçok yeniliği de İstanbul’un kültür yaşamına eklemişlerdi. Örneğin, İstanbulluların denizle tanışması, plajlara ilgi göstermesi de bu süreçte başladı diye yazılır çizilir. Hep güzel şeyler yazıp çizmek isteriz ama o süreçte en çok acı çekenler tabii yine çocuklar olmuş. Özellikle de savaş ortamı sebebiyle yetim kalan çocuklar! İstanbul’da birçok barınak, kamp, aşevinin yanı sıra ihtilalde yetim kalan çocuklar için yetimhaneler de açılmış. Bu yetimhanelerden biri de Amerikalılar tarafından Erenköy’de işletilen bir köşk: “Rus Çocukların Amerikan Dostları Yetimhanesi (American Friends to Russian Children Orphanage)”
TARIM İL MÜDÜRLÜĞÜ ARKASINDA…
Erenköy’de şimdilerde Tarım il Müdürlüğü yerleşkesinin olduğu alanın arkasında, son derece büyük bir arazi üzerinde bulunan köşkte, yetim çocuklara mükemmel bir okul eğitiminin yanı sıra spor ve tabiat bilgileri de verilmiş. Bir süre sonra ise göçmenlerin neredeyse tamamı Avrupa ve Amerika’ya göç etmek zorunda kalmış.
YURTTA BARIŞ, DÜNYADA BARIŞ!
O tarihlerde, kısa bir süre için de olsa bu yetimhanede sağlanan barınma imkânından yararlanan çocuklardan acaba yıllar sonra ülkemize dönen ve o günleri ananlar olmuş mudur? Her şey bir yana, savaş ortamı dünyanın en kötü durumu, özellikle de çocuklar için! “Yurtta Barış, Dünyada Barış” nasıl güzel, nasıl anlamlı bir söz!
